Ντοπαμίνη και υποκατάστατα ηδονής

Η ντοπαμίνη έχει μία σχέση τόσο ποιοτική όσο και ποσοτική με τον εγκέφαλο. Δηλαδή, υπάρχει μία ποιοτική επιλογή του συστήματος επιβράβευσης στον εγκέφαλο και μία ενεργοποίηση της ντοπαμίνης ανάλογα με το αντικείμενο του εθισμού, π.χ. άγχος. Παράλληλα όμως υφίσταται και μία ποσοτική αναλογία ντοπαμίνης-εθισμού όπως συμβαίνει στα σύνδρομα στέρησης˙ είναι αυτά που παρουσιάζονται κυρίως στους χρήστες ναρκωτικών. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις η ποσότητα της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο δεν επαρκεί για την επιθυμητή λειτουργία του κέντρου επιβράβευσης και έτσι δημιουργείται μία ψυχική και ταυτόχρονα σωματική διαταραχή. Αυτά τα συμπτώματα απαιτούν περισσότερη ντοπαμίνη και έτσι αύξηση του εθισμού. Βέβαια υπάρχουν και οι αντιδράσεις, όπου αρκετές φορές τα εξαρτημένα άτομα αλλάζουν την εξάρτησή τους σ’ άλλον εθισμό, π.χ. από τη βουλιμία στο κάπνισμα. Μ’ αυτόν τον τρόπο δηλαδή, επιβάλλεται μία ποιοτική αλλαγή της διαδικασίας επηρεασμού του κέντρου επιβράβευσης του εγκεφάλου από την ντοπαμίνη˙ «υποκατάστατο της ηδονής» ή «αντικατάσταση του εθισμού».